| #23 - januari 1996 |
|
John Knubben - Een instorting met gevolgen
Dit themanummer is gebaseerd op de vondst van een verloren gewaand document. Het behandelt het functioneren van Franz Jozef Büttgenbach als Ingenieur der Mijnen tussen 1839 en 1851. In deze hoedanigheid was hij tevens verantwoordelijk voor de controle van de werkzaamheden in de vele mergelgroeves die Limburg rijk was. In 1846 vond er een grote instorting plaats te Valkenburg. Hierdoor zou er in de exploitatie van mergelgroeves te Limburg veel gaan veranderen. In een ingezonden brief in de krant werd veel kritiek geleverd op de gang van zaken tot dan toe in de mergelgroeves. De mergelwinning was tot dat moment overgeleverd aan de willekeur van de eigenaren, de exploitanten en de ‘vrije blokbrekers’. Büttgenbach verrichtte onderzoek naar de oorzaak van de instorting. Dit leverde op dat hij het hertogdom rapporteerde dat de instorting te wijten was aan een gebrekkig en veronachtzaamd toezicht op de ontginningen in de mergelgroeves door de gemeente Oud Valkenburg. Hierop werd de Ingenieur der Mijnen door het hertogdom Limburg aan het werk gezet om een uitgebreid onderzoek te doen naar de situatie in andere groeves. Na een uitgebreide inventarisatie produceerde hij een verslag genaamd: ‘État des carrières et Reglement’. Dit unieke document is in deze publicatie verwerkt. Er worden 35 groeves in 9 verschillende gemeentes beschreven. Bij iedere groeve wordt beschreven wie de eigenaar is, welke blokbrekers er werken en hoe de toestand van de groeve is. Hij besluit zijn rapportage met een aantal opmerkingen en aanbevelingen. Er dienen volgens hem snel maatregelen genomen te worden om aan de slechte en gevaarlijke manier van exploiteren een einde te maken. Voor veel gevaar zorgt bovendien de totale afwezigheid van plattegronden. Deze zorgt er volgens hem voor dat men helemaal geen notie heeft waar men zich in de ondergrond bevindt t.o.v. de bovengrondse situatie. De voorstellen die Büttgenbach doet om aan deze situatie een einde te maken komen aan de orde. Hij ontwierp een voorlopig groevenreglement. Het duurde maar liefst 9 jaar voordat dit concept reglement geleid heeft tot ‘het reglement op de ontginning van onderaardse of overdekte steengroeven in het hertogdom Limburg’. Er wordt verder aandacht besteed aan een aantal situaties waarin de Ingenieur der Mijnen actie ondernomen heeft tegen onveilige situaties. De publicatie wordt besloten met de beschrijving van een conflict over de uitbetaling van de toelage aan Büttgenbach m.b.t zijn werkzaamheden.▲
